منتخب المیزان
شان خداى تعالى در هنگام اراده خلقت موجودى از موجودات چنین است، نه اینکه مراد از آن، امر در مقابل نهى باشد، هر چند که آیه سوره نحل تایید مىکند که به این معنا باشد، و لیکن تدبر و دقت در آیات این معنا را افاده مىکند که غرض در سه آیه مزبور وصف شان الهى در هنگام اراده خلقت است، نه اینکه بخواهد بفهماند خداى تعالى وقتى مىخواهد چیزى را خلق کند این کلام را مىگوید. پس وجه صحیح همان است که: ما کلمه" قول" را بر" امر" به معناى شان حمل کنیم به این معنا که بگوییم: این کلمه از آن جهت که خودش مصداقى از شان است در اینجا به کار رفته، نه اینکه" امر" را بر" قول" در مقابل نهى حمل کنیم و معناى اینکه فرمود:" إِذا أَرادَ شَیْئاً" این است که:" اذا اراد ایجاد شىء- وقتى اراده کند ایجاد چیزى را". و این معنا از سیاق آیه استفاده مىشود. و در عدهاى از آیات که متعرض این حقیقتند، به جاى" اراده" کلمه" قضاء" آمده، مانند آیه" إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ" و هیچ منافاتى هم ندارد، براى اینکه قضا به معناى حکم است، و حکم و قضا و اراده در خداى تعالى یک چیز است، براى اینکه اراده از صفات فعل و خارج از ذات خداى تعالى است، و از مقام فعل او انتزاع مىشود، و معنایش این است که: هر چیز موجود را که در رابطه با اراده خداى سبحان فرض کنیم طورى است که هیچ چارهاى جز هست شدن ندارد. پس معناى جمله" اذا اردناه" این است که: وقتى چیزى در موقف تعلق اراده خدا قرار بگیرد، شان خدا این است که به آن چیز بگوید باش و آن هم موجود شود.
خدا خیرتان بدهد!