گزارش سوره مبارکه لیل

لیل نماد نفوذ ونهار نماد جریان است و لیل بر نهار مقدم شده است به این دلیل که مقدمه سعی وتجدید قوا برای بروز در روز است.
لیل و نهار دو بستر متفاوت هستند که ذکر وانثی که خود بیانگر نقش های متفاوت هستند،می توانند عملکردهایی را در این دو بستر داشته باشند.سعی یعنی راه رفتن تندی که از دویدن آرام تر است.
با تعویض نقش ها و با تعویض بستر های مختلف،سعی متفاوت(شتی)می شود.
با وجود این تفاوت ها وتمایزها دو جهت گیری به سمت مثبت یا منفی دارد.
جهت گیری مثبت:
1.اعطی:دادن چیزی به کسی بدون اینکه انتظار بازگشت داشته باشد و در واقع تجلی نفس اعطی کننده است و باید با فضل و حکمت باشد یعنی باید فرد نیازمند و نیازش را شناخت و نه کمتر و نه بیشتر به او اعطی کرد(با اعطی کردن فرد از لیل به نهار میرود)
2.اتقی:حفظ نفس،خود کنترلی،راه رفتن با احتیاط
3.صدق بالحسنی:تصدیق کردن آن چیزی که حسنی و بر مبنی حق است.
نتیجه جهت گیری مثبت فسنیسره للیسری است یعنی را آسان برای او آسان می شود .راه آسان:راه و روش بدست آوردن سعادت
این آیه به عنوان آیه درمان در نظر گرفته می شود یعنی اگر انسان به اعمال خود نگاه کند  و ببیند راه برای او آسان است یعنی قدم در مسیر درست گذاشته است اما اگر انجام دادن کارهای خوب برای او سخت است باید ببیند کجای راه را اشتباه رفته است.
راه هدایت انسان ها یسر(آسان)است و برای آن مصادیقی در قرآن آورده شده است:
الف: قرآن را آسان ساختیم(آیه 17سوره قمر)
ب:رسول و ولی را برای آسان شدن راه هدایت فرستادیم(آیه97سوره مریم)
ج:و من یتق الله یجعل له من امره یسرا(آیه4سوره طلاق)
جهت گیری منفی:
1.بخل:نبخشیدن به کسی برای بی نیاز شدن خودش
2.استغنی:بی نیاز شدن،غنی از صفات خداوند است و غنی مطلق خداست.
3.کذب بالحسنی:تکذیب کردن آن چیزی که مبنی بر حق باشد=قبول کردن باطل
نتیجه جهت گیری منفی فسنیسره للعسری است یعنی راه سخت برای او آسان میشود و آتش برافروخته در انتظار آن هاست.
شخص بخیل نمیداند که این مال او در آخرت سودی به او نخواهد رسانید.
کسانی که جهت گیری مثبت را انتخاب کردند و تقوی الهی پیشه کردند و با اعطی کردن مالشان تزکیه پیدا کردند(تزکیه:خارج کردن عنصر ناسالم از متن سالم برای مثال زکات قسمتی از مال است که قرار داده شده تا از مال خارج شود و آن را تزکیه کند)در حالیکه انتظار هیچ برگشتی را نداشتند و فقط وجه رب را در نظر داشتند پس به زودی به پاداشی که خداوند به آن ها می دهد راضی خواهند شد.
شهید نظر میکند به وجه خدا(امام خمینی "ره") میتوان نتیجه گرفت که هر کس به وجه خدا نظر کند مقام شهید را داراست.
کسی که جهت گیری مثبت را انتخاب می کند در نهایت وجه رب را در نظر دارد و بر اساس نتجه بالا مقام شهید را داراست.
وکسانی که در راه خدا کشته می شوند(شهید می شوند)را مرده نپندارید بلکه زنده هستند چون وجه خداوند فناناپذیر است.