سوره خوب دیدن و خوب شنیدن

سوره مبارکه علق به سه بخش تقسیم میشود: بخش اول آیات 1-8

بسم الله الرحمن الرحیم

اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ ( 1 )

خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ( 2 )

 اقْرَأْ وَرَبُّکَ الْأَکْرَمُ ( 3 )

الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ ( 4 )

عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ ( 5 )

کَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَیَطْغَىٰ ( 6 )

أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَىٰ ( 7 )

 إِنَّ إِلَىٰ رَبِّکَ الرُّجْعَىٰ ( 8 )

در ابتدای سوره به این مفهموم قرائت اشاره شده است برای خواندن باید هم ابزار خواندن باشد هم چیزی برای خواندن ... پس لازمه ی قرائت خوب دیدن و خوب شنیدن است ... 

همین حواس بصری اگر سیر قرائت داشته باشند میتوانند باعث درک شهودی خیلی از مسائل شوند .

خواندن مبتنی بر اسم رب است و این رب همان خالق است و همان رب کریم ؛ میدانیم که رب سوق دهنده از نقص به سمت کمال است و اینجا گفتیم همان خالق است؛ خالقی که خلق کرده انسان را از علق و این علق یک وجود وابسته است به یک وجود غیر وابسته ؛علق ناپایدار است... رب که مدبر امور است انسان را از علق که وجودی وابسته و ناپایدار است خلق کرده و چون کریم است بدون داشتن استحقاق به او میبخشد و علم به او می آموزد این اموختن و تعلیم مبتنی بر کریم بودن رب است کسی که سوق میدهد از نادانی که نوعی نقص است به سمت علم که کمال است.خدای متعال در ذات کریم است ...تعلیم به واسطه قلم انجام میشود و قلم تثبیت کننده است ؛وسیله ایی برای ایجاد یک حالت پایدار است ...

انسان وجودی است که فطرتا طاغی است یعنی اگر بداند بی نیاز است طغیان میکند .فرد طاغی متوجه این امر نیست که خلقتش و تعلیمش به واسطه کریم بودن رب بوده است و او چیزی از خود ندارد پس عدم توجه به این نعمت ها باعث طغیان کردنش میشود. پس باید قرائت کنیم مخلوق بودن خود و مربوب بودن خود را و این که فقیر بالذات هستیم و غنی اصلی خداست باید بدانیم از جانب او آمدیم ( بحث خلقت) و به سمت او برمیگردیم...

مسئله اصلی این است که بدانیم چیزی از خود نداریم و همه چیز از جانب اوست...

علقه از علق ریشه میگیرد یعنی وابسته شدن وقتی وجودت ب کسی علقه دارد این امر مشخص میکند که تو به چه چیز نگاه میکنی ؟ آدم ها به سمت کسی میروند که به او بیشتر نیاز دارند ... اگر به سمت خدا علقه داشته باشیم میبینیم وجودی هستیم وابسته به او ... فقیر هستیم...باید احساس نیاز داشته باشیم.

باید وابسته به خدا باشیم اوست که آرامش میدهد. حس نیاز به وجود خدا باعث میشه محبت ما به خدا بیشتر بشه...

بخش دوم سوره آیات9 -14

أَرَأَیْتَ الَّذِی یَنْهَىٰ ( 9 )

عَبْدًا إِذَا صَلَّىٰ ( 10 )

پ أَرَأَیْتَ إِنْ کَانَ عَلَى الْهُدَىٰ ( 11 )

أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ ( 12 )

أَرَأَیْتَ إِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ ( 13 )

أَلَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرَىٰ ( 14)

یک داستانی مطرح شده است که ما یک انسان تکذیت کننده و نهی کننده داریم و در مقابل یک انسان نماز گذار که میتواند بر طریق هدایت باشد یا به تقوا امر کند...

عبد کسی است که نهایت تضرع در برابر مولا همراه با اطاعت از امر وی را دارد...نماز ثنای جمیل مولاست یعنی به بهترین شکل در حال عبادت مولایش است...

محور اصلی این بخش همان بحث دیده شدن توسط خداست و اینکه اگر بدانی او میبیند گناه نمیکنی و تکذیب نمیکنی و روی نمیگردانی ....

درک حضور خدا و دیده شدن توسط وی باید قرائت شود...

بخش سوم آیات 15-19

کَلَّا لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ ( 15 )

 نَاصِیَةٍ کَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ ( 16 )

فَلْیَدْعُ نَادِیَهُ ( 17 )

 سَنَدْعُ الزَّبَانِیَةَ ( 18 )

کَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩ ( 19 )

نحوه عذاب فرد کاذبه ی خاطئه را نشان میدهد جالب است که این فرد از موی پیشانی گرفته میشود و به سمت آتش دوزخ فرستاده میشود ..

در آیات قبل ذکر شد که وی فردی روی گردان است حال عذابش از موی پیشانی است جاییکه اگر گرفته شود امکان حرکت و روی گردانی دیگر وجود ندارد و فرد قدت عمل ندارد... 

پیشانی محل سجده است این فرد نه تنها خودش سجده نمیکرد بلکه فرد نمازگذار را هم از سجده نهی میکرد ...

سجده نهایت خضوع در برابر رب است بهترین شکل عبادت در مقابل حضرت حق است و این مربوب بودن و مخلوق بودن و وابسته بودن را به خوبی ب نمایش میگذارد...

اثر سجده , قرب به حضرت حق است ...

اگر این قرائت های سوره را انجام دهیم در نتیجه اش سجده میکنیم و نتیجه سجده, تقرب است و بعد از ان علقه به رب ...

اولین نتیجه قرائت اتصال است و بعد سیر در قرائت باید داشته باشیم تا میزان دریافت را افزایش دهیم...ما باید بخوانیم همه آنچه را که در اطراف خود از مخلوقات خدا میبینیم ...هرچه بهتر ببینیم حقایق بیشتری برای ما درک خواهد شد...

سوره علق خوب دیدن و خوب شنیدن را به ما می آموزد...